. Dilek EVİRGEN – Cengiz EVİRGEN Öncü Basım Yayın ISBN: 978-605-030-370-4 Ankara, 2017. 458 sayfa, 16×23,5 cm. Uzun yıllar emek verilerek meydana getirilen Polatlı Kırım Tatar Türkçesi Sözlüğü adlı çalışma Ankara’da basıldı. Prof.Dr. Sema Barutçu Özönder’in Kırım Türklüğüne ve Diline Bir Bakış başlıklı makalesinin ardından Muzaffer Akçora’nın eser hakkında takdimi ve Önsöz yer alıyor. Polatlı Tatar Lehçesinin Ses Özellikleri başlıklı bölümde kitapta kullanılan alfabe ve Polatlı ağzına mahsus ses kullanımları anlatılıyor. Kullanılan alfabede ara sesleri ifade etmek üzere resmî Kırım Tatar alfabesine ilave olarak ã, ï, õ, ú harflerine de yer verilmiş.
. Mehmet Berk YALTIRIK İthaki Yayınları, İstanbul, 2017. ISBN: 9786053756484 296 sayfa, 14 x 21 cm. Son yıllarda korku ve tarihi kurgu alanlarında yazdığı öykülerle adından sıkça söz ettiren, Kırım kökenli yazar Mehmet Berk Yaltırık’ın ilk romanı “Yedikuleli Mansur” okurlarıyla buluştu. Daha önce Anadolu Korku Öyküleri 2, Gio Ödülleri 2013 Seçilmiş Öyküler, Güçoburlar ve Aşkın Karanlık Yüzü adlı kısa hikâye derlemelerinde yer alan yazar, tarihçi ve tiyatrocu Mehmet Berk Yaltırık, bunun yanı sıra çeşitli internet sitelerinde, dergilerde ve fanzinlerde de öyküleriyle yer almıştı. “Yedikuleli Mansur” ise kendisinin ilk uzun soluklu romanı olarak önemli bir adım teşkil ediyor. Romanın çıkış kaynağı, 8 Ekim 2016’da vefat eden Giovanni Scognamillo’nun “İstanbul Gizemleri” adlı araştırmasındaki tarihî bir rivayete dayanıyor. Bu kısa rivayet önce “Kanlı Pençe” adlı bir öyküye, sonra da “Yedikuleli Mansur” romanına dönüşmüş. * “Mansur içinde bulunduğu durumun tuhaflığına şaşmaktaydı. Öncesinde Osman Ağa’nın gümüş karşısında duman tüten koluna ve o ayı mı kurt mu belirsiz ürkünç mahlûkun leşine şahit olmuştu. Peşinde dolaştıkları ihtiyar bir meyhaneci anladığı kadarıyla uzun seneler büyücülükle, sihirle uğraşmıştı. Şimdi ise yeraltında gezinir hortlakların, ecinnilerin başıyla, onların kabadayısıyla karşılaşmak üzere yola çıkmışlardı. An geliyor gerçek bir dünyanın hakiki dertleriyle hemhal olup dayılara ve zorbalara denk geliyor, sonra bir anda masallardan…
Beta Yayınevi, Ankara, 2018. 1276 sayfa, 16,50 x 24 cm. ISBN: 9786052420829 Karadeniz jeostratejik ve jeopolitik önemli olan bir denizdir. Balkanlar, Kafkaslar, Ortadoğu, Hazar ve Akdeniz’e açılım olanaklarını sağlayan bir coğrafî konumdadır. Küresel ticaret, hammadde taşımacılığı, enerji hatları ile Kırım yarımadası, İstanbul ve Çanakkale Boğazları küresel ve bölgesel güvenlik stratejileri açısından Karadeniz’i dikkatlerin odağına yerleştirmektedir. Son yıllarda Rusya Federasyonu’nun bölge güvenliğini sarsan saldırgan politikaları da Karadeniz’e kıyıdaş ülkeleri dünya gündeminde tutmaktadır. Bu hacimli kitap Karadeniz jeopolitiğine bilim alanında derinlik ve zenginlik kazandırmak maksadıyla yayınlanmış. Sahasında yetkin isimlerin kaleme aldığı toplam 89 makale bu kitapta yer almış. Makaleler şu başlıklı bölümlerde tasnif edilmiş: *Karadeniz’in Kısa Tarihi *Karadeniz’in Jeopolitik ve Jeostratejik Önemi *Karadeniz’e Kıyıdaş Ülkeler ve Yeni Jeopolitik Dengeler *Karadeniz’e Kıyıdaş Ülkelerin Ulusal Güvenlik Stratejileri *Karadeniz’in Güvenliğine Yönelik Yeni Gelişmeler *Karadeniz ve Enerji *Karadeniz’e Kıyıdaş Olmayan Devletlerin Karadeniz Politikaları ve Stratejileri *Uluslararası Kuruluşların Karadeniz Politikaları ve Stratejileri *Karadeniz’in Hukuki Rejimi *Karadeniz Bölgesindeki Ekonomi – Politik Gelişmeler *Türkiye’nin Karadeniz Politikası .
Halil İNALCIK. İş Bankası Kültür Yayınları. 2017. ISBN: 9786052952511 680 sayfa, 15.5 x 23 cm Kırım Hanlığı kurulurken, Osmanlı Devleti de Fatih Sultan Mehmed’in yönetimi altında bir Ortaçağ beyliğinden Yeniçağ imparatorluğuna evriliyordu. Kırım’ın kısa sürede Osmanlı İmparatorluğu’na tâbiliği kabul edişi, Altınordu’dan devraldığı Ortaçağdan kalma kabile aristokrasisine dayalı yönetim yapısını değiştirmese de, kendine özgü bir denge yarattı. Kabilelerin talepleriyle İstanbul’daki merkezi devletin taleplerini ve Rusya başta olmak üzere rakip devletlerin tehditlerini dengeleme becerisi, hanların başarısında ve hanlığın bekâsında esas belirleyiciydi. Yeniçağ’ın başlarında kurulan ve sonlarında tarihe karışan bu hanlığın tarihi, Orta ve Doğu Avrupa’daki iktidar mücadeleleriyle iç içe örülüdür. Kırım’ın rakip hanlıklarla mücadelesi, bu hanlıkların yüz yıl içinde tarihe karışmasıyla yerini Rusya, Lehistan ve Habsburglarla süren çok daha zorlu ve uzun bir mücadeleye bırakmıştır. Halil İnalcık akademik hayatı boyunca Kırım üzerine yaptığı araştırmaları gözden geçirerek derlediği bu kitapta, hanlığın ileride yazılacak bir genel tarihinin omurgasını kuruyor. Orta Avrupa’daki Habsburg-Osmanlı, Doğu Avrupa’daki Leh-Osmanlı-Rus ve Kuzey’deki Rus-Osmanlı rekabetinin görünenden çok daha karmaşık, değişken ve çok aktörlü olduğunu gözler önüne sererken, İstanbul Bahçesaray ittifakının bu bölgelerdeki kilit niteliğini tarihî olaylar üzerinden anlatıyor. Kırım tarihine dair kısıtlı kaynakları ve araştırmaları eleştirel yaklaşımla okuyarak tarih yazmanın yollarını gösteriyor.
Polonya Tatarlarının Yıllığı Cilt III (XVII), 2016 (1437/38) Muzułmański Związek Religijny Białystok, Olsztyn, Wrocław 2016. ISSN 1234-9267 296 sayfa, 16x23cm. Rocznik Tatarów Polskich Polonya Tatarlarının çıkardığı önde gelen süreli yayınlardandır. İlk defa 1932’de Polonya’daki Tatar aydınlar tarafından almanak olarak çıkarılan; 1935’te, 1938’de ikinci ve üçüncü sayıları yayımlanan yıllığın 1940’ta çıkması beklenen 4. sayısı İkinci Dünya Savaşının dehşetli günlerinde kaybolmuştu. Uzun yıllar sonra 1993-2006 yılları arasında Polonya Tatar Birliği yıllığı yeniden hayata döndürerek 11 devam sayısını çıkarmıştı. Yıllık 1995-2006 yılları arasında Selim Chazbijewicz’in yazıişleri müdürlüğünde ve Polonya Kültür Bakanlığının desteğini alarak yayınına devam etti. Birkaç senelik kesintinin ardından Polonya Müslüman Birliği bu önemli yayını düzenli olarak çıkarabilmek için adım attı. Selim Chazbijewicz ve Musa Czachorowski’nin yönetiminde geçmiş sayılarına devamla “2. Seri” adını verdikleri Yıllık 2014’te tekrar gün yüzü gördü. 2016’da çeşitli dillerde ilmî makaleler ve edebî eserlere de yer veren Yıllık’ın içindekiler kısmı Lehçe, Litvanca, Rusça, İngilizce ve Kırım Tatarca tercümeli olarak basılmış. Yazılar ise birkaç bölümde tasnif edilmiş: Makaleler ve tahliller, Doğu Avrupa’da Tatarlar, İncelemeler, Edebiyat, Muhtelif.
Biyografik Sözlük Yirminci Yüzyılın Polonya Tatarları 208 sayfa, Lehçe, 14,5×20,5cm ISBN 978-83-938887-3-3 20. yüzyılda yaşamış 102 tanınmış Polonya Tatarının biyografilerinden oluşan kitapta toplumun çeşitli kesimlerinden isimlere yer verilmiş. Askerler, doktorlar, avukatlar, öğretmenler, denizciler, zanaatkârlar, din adamları, aktivistler kitapta hayat hikâyeleri ve aile albümleri ve arşiv fotoğrafları eşliğinde yer almışlar.
Kırımçak Sözlüğü Iala IANBAY Ben-Zvi Institute & Harrassowitz Verlag, Wiesbaden, 2016. ISBN: 978-3447105415 237 sayfa. Kaybolma tehlikesi altındaki dillerden sayılan Kırımçak dilinin sözlüğü 5000 kelime ve deyimi içeriyor. Kırımakça kelimelerin Rusça ve İngilizce tercümelerini içeren sözlük bu şekliyle dinî ve edebi kaynaklardan derlenmiş ilk sözlük teşebbüsü.
Bünyamin LEVİ. Cinius Yayınları, İstanbul, 2016. ISBN: 9786053236610 230 sayfa, 15x22cm. Doğma büyüme İstanbullu olan Dr. Bünyamin Levi’nin İstanbul’daki geçmişi yüzyıllara dayanan Karayları anlattığı kitabı Cinius Yayınlarından çıktı. Renkli fotoğraflar ve vesikalarla zenginleştirimiş eser 3 ana bölümden oluşuyor: Bizanstan Günümüze İstanbul Karaileri adını taşıyan ilk bölümde genel İbrani tarihi ve Museviliğin içinde farklılık arzeden Karay inancı, adetler, İstanbul’daki Karay ibadethane ve mezarlıkları hakkında bilgilere yer verilmiş. Ayrıca İstanbul Karailerinde Kültürel ve Sosyo-Ekonomik durum başlığı altında Karay cemaatine mensup farklı mesleklere sahip kişilerden örnekler anlatılmış. Burada bahsedilen kişilerin çoğunun kökeninin Kırım Karaylarına ait olduğu dikkat çekmekte. İkinci bölümde yazarın bazı hatıraları kaleme alınmış. Son bölümde ise Karay mutfağından yemek tariflerine yer verilmiş. Bünyamin Levi annesi ve babası İstanbul Karaisi olan bir ailenin çocuğudur. Babaannesi Kefe (Kırım), anneannesi Odesalı Karay olup İstanbul’a gelip yerleşmişlerdir. Mayıs 1925 yılında İstanbul Hasköy’de doğdu. Çocukluk yıllarının bir bölümünü Hasköy’de geçirdi. İlk, orta ve lise tahsilini Beyoğlu’ndaki devlet okullarında tamamladı. Üniversite öğrenimini İstanbul Tıp Fakültesi’nde 1953 yılında tamamladı.
Derya KARAGENCE İlkim Ozan Yayınları, Antalya, 2016. ISBN: 978-6059694001 448 Sayfa, 13,5 x 19,5 cm Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Manavgat Şubesi Başkan Yardımcısı Dr. Derya Karagence “Spiros’u Öldürmek” adlı romanı okuyucular ile buluştu. Roman ile ilgili, tanıtım bülteninde şu ifadeler yer alıyor. “Bu bir kahramanlık hikâyesi değil, Bu bir aşk romanı değil, Bu, aşk için kahraman olmak zorunda olanların içindeki gerçek insanın keşfi… Bu romanda Foça’dan Kırım’a, Yunanistan’a uzanan ve en sonunda Ankara’da sonlanan nefes kesici bir kovalamacaya tanık olacaksınız. Sadece insanların değil, ülkeler arası çekişmelerin de, kaderleri insafsızca etkileyişini görecek, katillerin içinden bile bir insan çıkabildiğine hak vereceksiniz. “Terörün bütün mermilerini yese, yine de bu kadar acıtmazdı göğsünü. Yüzlerce kez çekilen “son” fotoğraflar ve saklı gözyaşları ile geçen 2 ayın sonunda karısını toprağa verirken artık bambaşka bir insandı. Bağırıp çağıran, çalışanların, hatta üstündeki devlet amirlerinin bile çekindiği biri olup çıkmıştı. Artık her deprem görmüş yürek gibi, sözünün menzili yoktu.” Halen Manavgat’ta yaşamakta olan Derya Karagence 1968 İzmir doğumlu. Çocukluğu ve gençliği İzmir’de geçti. Liseden sonra GATA Tıp Fakültesi’ne girdi. Yüzbaşı rütbesiyle Silahlı Kuvvetler’den ayrılana kadar mesleğini TSK’da icra etti. Çeşitli hastahanelerde KBB uzmanı olarak çalışan Karagence evli ve iki kız çocuk babası.
Giray Saynur DERMAN, Mesut Hakkı CAŞIN SRT Yayınları, Ankara, 2016. ISBN: 978-605-65506-2-1 534 sayfa, 16 x 24 cm Doç Dr. Saynur Derman ve Doç Dr. Mesut Hakkı Caşın’ın kaleme aldığı, dış politikada Rusya’nın geldiği noktayı farklı açılardan ele alarak analiz eden “Rus Dış Politikasındaki Değişim ve Kremlin Penceresinden Yeni Ufuklar” adlı kitap okuyucuya Rusya’nın günümüzde izlediği dış politikasını derinlemesine anlama imkânı sunuyor. 12 bölüm halinde hazırlanan kitap şu bölümlerden oluşuyor: Rus Dış Politikasının Siyasal Yasal Karar Alma Mekanizmaları ve Teorik Yapısının Analizi; Rus Siyasal Eliti, Ulus-Devlet, Ulusal Çıkar ve Dış Politika Kavramlarının Ulusal Kimlikle İlişkisi, Rus Dış Politikasına Etki Eden Düşünsel Akımlar ve Kimliğe İlişkin Sorunlar, Rus Anayasası, Rusya’nın Güvenlik Algısı ve Yeni Askeri Modernizasyon Politikasının Geleceğe Yönelik Açılımları, Rusya Federasyonu’nun Dış Politikası, Rusya – NATO İlişkileri, Rusya-Ukrayna Çin Enerji İlişkisi, Türkiye-Rusya İlişkilerindeki Güncel Gelişimler.