Refik MUZAFAROV – Nüzhet MUZAFAROV. Çeviren: Nariman SEYİTYAHYA, Yayıma Hazırlayan: Şerife ÖZER Türk Dil Kurumu Yayınları: 1256, Ankara, 455 sf. ISBN: 9789751634696 Sözlük, sayısı yarım milyon kişi olan Kırım Tatar halkının hayatının ve faaliyetlerinin değişik yönlerini yansıtan çağdaş Kırım Tatarcasının ortak söz varlığını içermektedir. Sözlüğe ek olarak Kırım yer adlarının listesi de sunulmuştur.

. Dilek EVİRGEN – Cengiz EVİRGEN Öncü Basım Yayın ISBN: 978-605-030-370-4 Ankara, 2017. 458 sayfa, 16×23,5 cm. Uzun yıllar emek verilerek meydana getirilen Polatlı Kırım Tatar Türkçesi Sözlüğü adlı çalışma Ankara’da basıldı. Prof.Dr. Sema Barutçu Özönder’in Kırım Türklüğüne ve Diline Bir Bakış başlıklı makalesinin ardından Muzaffer Akçora’nın eser hakkında takdimi ve Önsöz yer alıyor. Polatlı Tatar Lehçesinin Ses Özellikleri başlıklı bölümde kitapta kullanılan alfabe ve Polatlı ağzına mahsus ses kullanımları anlatılıyor. Kullanılan alfabede ara sesleri ifade etmek üzere resmî Kırım Tatar alfabesine ilave olarak ã, ï, õ, ú harflerine de yer verilmiş.

Tülay ÇULHA. Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2015. 600 Sayfa, 16×24 cm. ISBN: 9789751631237 Bu çalışma, “Kırım Karaycasıyla Yazılmış Bir Mecmua” başlıklı doktora bitirme çalışmasının baskıya hazırlanmış şeklidir. Karay Türkçesinin Kırım diyalektine ait halk edebiyatı örneklerini içeren Katık Mecmuası, İbrani harfleriyle kaleme alınmış el yazması bir metindir. Kitap, temelde adı geçen mecmuanın yazı çevirimi ve dizin-sözlük çalışmasından oluşmaktadır. Eser sahibinin hazırlamış olduğu çalışma, Giriş, Metin (Mecmua), Sözlük-Dizin, Kaynakça, Sonuç ve Ekler olmak üzere 6 bölümden oluşmaktadır. Eserin sonunda Katık Mecmuası’nın tıpkıbasımı yer almaktadır.

Seyran ÜSEİNOV Akmescit, 2015. 180 sayfa. Kiril harfleriyle Kırım Tatarca. Bu kitapta 170’ten fazla Kırım Tatarca çocuk şiiri ve şarkısı yer alıyor. Şiirler “cıyıntığı” 3 bölümden ibaret: Birinci kısım küçük çocuklar için yazılan şiirlerden oluşan “Hafif yelçik”, ikinci kısım daha büyük çocuklara hitap eden “Büllür tamçılar” ve üçüncü kısım da büyük çocuklar için yazılan “Baar Nefesi” adlı bölüm. Kitabın amacı genç Kırım Tatar neslinin ebeveynlerinin sürgün yılları boyunca koruyup sakladıkları ana dilleri, kültür, adet, gelenek ve göreneklerini öğrenmesini sağlamak.

Nutuq Medeniyeti Культура крымскотатарской речи. Учебное пособие. Нутукъ медениети. Къулланма. Seyran ÜSEİNOV Akmescit, 2015. 232 sf. 14,5×21 cm. Ünlü Kırım Tatar bilim adamı, eğitimci birçok ders kitabı ve sözlüğün yazarı Seyran Üseinov’un “Nutuq Medeniyeti” adlı yeni kitabı basıldı. QHA’ya konuşan kitabın yazarı Seyran Üseinov, söz konusu kitabın, üniversite ve lise öğrencileri, öğretmenler, Kırım Tatar dilini öğrenmek isteyen herkese yardımcı olabileceğini belirtti. Üç bölümden oluşan kitabın ilk bölümünde, en çok ihlal edilen Kırım Tatarca dilbilgisi kuralları anlatılıyor. Kitabın ikinci bölümünde hata yapılan ifadeler, cümleler derlenmiş; bunların yanlış ve doğru kullanımına örnekler verilmiştir. Üçüncü bölüm, kendi başına çalışma dersleri için dil bilgilerini içeriyor.

Nesrin GÜLLÜDAĞ. Gece Kitaplığı, Ankara, 2014. ISBN : 9786054942619 . 496 sf. 16x24cm. “Yoğun olarak Kırım Yarımadasının Karasubazar, Kerç, Kefe, Solhat, Mangup bölgelerinde yaşamakta olan Kırımçaklar, Türk Dünyası içerisinde Musevî olmalarıyla dikkat çekerler. Kırımçak adına ilk defa resmî olarak 1859 tarihli Rus kaynaklarında rastlanmaktadır. 19. yy.’da bölgedeki diğer Musevîlerden ayırt edilmek için “Kırımçak” adının kullanıldığı anlaşılmaktadır. Kırımçakların 1783’ten itibaren yapılan nüfus sayımlarında kayıtlara geçtiği bilinmektedir. 1941 sayımında yaklaşık 8000 olan Kırımçakların nüfusunu, 1959’da yaklaşık 1500-2000 olarak görüyoruz. 2. Dünya Savaşında Kırım, Almanlar tarafından işgal edildiğinde Musevî olan Kırımçaklar da Almanların soykırımına uğradılar. 16 Kasım-15 Aralık 1941 tarihleri arasında Akmescit ve Kefe’de 2604 Kırımçak Türkü kurşuna dizilerek öldürüldü. 17 Ocak 1942’de 486 Kırımçak gaz odasında ve Mayıs 1942’de de Kerç’te yaşayan Kırımçaklar kurşuna dizilerek öldürüldüler. Bu katliamlarda Rus, Ukrayna ve Kırım Tatar ailelerinin yanlarına sığınabilen Kırımçaklar kurtulabildi. Kurtulan Kırımçaklar, Amerika, Filistin, İsrail, Arjantin, Almanya, Rusya, Türkiye gibi ülkelere göç ettiler. Kırım’daki Kırımçaklar, bugün yaklaşık 500 kişi kadardır.”

Къырымтатар тилининъ имля лугъаты Qırımtatar tiliniñ imlâ luğatı Ayder MEMETOV Akmescit: ., 2006 ISBN : 966-354-071-0

Saim Osman KARAHAN. Köstence: ., 2012   Sözlük Romanya’da, Romanya Müslüman Tatar Türkleri Demokrat Birliği tarafından bastırıldı. 30.000’den fazla kelime maddesi, örnekler, atasözleri ve deyimler, bunların Türkçe ve Romence açıklamaları, Türk Lehçeleri ile karşılaştırmalarının da bulunduğu 3 ciltlik eser yaklaşık toplam 1750 büyük sayfa hacminde olacak. İlk cildin girişinde önsözü takiben Dobruca Kırım Tatar Ağzı hakkında uzun bir makale de yer alıyor. Eser hazırlanırken Romanya Dobrucası’nda yakın tarihe kadar çıkmış tüm yazılı kaynaklar titizlikle taranıp kullanılırken sözlü birikim de dikkate alındı. Dobruca’daki Kırım Tatar ağzı kesin kurallarla belirlenmiş, sağlam kaidelere oturtulmuş olmadığından bu çalışma kusursuz bir kapsayıcılık iddiasında değil. Sözlük 25.000 civarında kelime açıklaması, 5.000 civarında da bu kelimelerin farklı yerel söyleniş varyantlarını içeriyor. (Cer/yer, col/yol gibi…) Hazırlığı 60 yıl önce başlayan bu dev sözlük Kırımtatar milli şairi Mehmet Niyazi’nin aziz ruhuna ithaf edilmiş. Bu sözlük sadece Dobruca’daki Kırımtatar halkı için değil, başta Kırım olmak üzere tüm Kırımtatar diasporası ve Türk Dünyası ile ilgilenenler için de bir başvuru kaynağı olacak. http://sozluk.vatankirim.net  

Tülay ÇULHA. İstanbul: Mehmet Ölmez Yayınları, 2006 ISBN : 9789757981367 Açıklama : 235 sf. 14×20 cm. Çalışmam, Kıpçak grubu Türk Dilleri ve Karayca çalışanlara kaynak teşkil etmesi ve yapılacak çalışmalara yardımcı olması amacıyla ortaya çıkmıştır. Ülkemizde bu konuda yapılmış çalışmaların azlığı da beni bu çalışmaya yönlendirmiştir. Çalışmamı yaparken büyük ölçüde N. A. Baskalov, A. Zayançkovski’nin başkanlıklarında hazırlanan, Karaimsko-Russko-Polskiy Slovar adlı sözlükten ve yüksek lisans çalışmamın sözlük bölümünden yararlandım. Sonuçta ortaya çıkan çalışma, Karaycanın kısa sözlüğü oldu. Daha kapsamlı, daha büyük bir sözlük hazırlamak daha uzun bir zaman gerektireceğinden başlangıç mahiyetindeki çalışmamı yayımlayıp daha sonra geliştirmeyi uygun gördüm. Tülay Çulha (Önsöz)

Bekir Sıtkı ÇOBANZADE. Türk Dil Kurumu, Ankara, 2009.