Исмаил Гаспринский İsmail Gasprinskiy Nadir DEVLET Tatarstan Kitap Neşriyatı, Kazan, 2015. ISBN: 978-5-298-03012-0 63 sayfa, 22x29cm, Rusça. Prof. Dr. Nadir Devlet’in Türkçe yazdığı İsmail Gaspıralı kitabı Bulat Nugmanov tarafından Rusça’ya tercüme edilerek Tataristan’da neşredildi.

Uluslararası Suçlar ve Tarih Dergisi Avrasya Bir Vakfı, 2015, Ankara. ISSN:1306-9196 176 sayfa. Dil: İngilizce. Yılda bir kez yayınlanan hakemli akademik Uluslararası Suçlar ve Tarih Dergisi (UST) 16. Sayısını Kırım Tatarlarına ayırdı. Yayın hayatına 2006 senesinde başlayan UST’nin dili İngilizce ve Türkçe’dir. UST’nin inceleme alanları Balkanlar, Kafkasya, Avrasya ve Orta Doğu’da toplumlar arasındaki, etnik gruplar arasındaki, dini gruplar arasındaki ve uluslar arasındaki anlaşmazlıklar, çatışmalar ve işlenen suçlardır. Dergide şu İngilizce makaleler yer alıyor: • Editörün Notu • Exposing Dishonest History: The Creation and Propagation of Stalin’s False Allegation of ‘Mass Treason’ against Crimean Tatars during World War. (Sahte Bir Tarihin İfşası: Stalin’in Kırım Tatarlarına Karşı Öne Sürdüğü İkinci Dünya Savaşı Esnasında ‘Toplu İhanet’ Sahte Suçlamasının Ortaya Çıkışı ve Yayılması) – Andrew Dale STRAW • The Deportation of the Crimean Tatars in the Context of Settler Colonialism (Yerleşimci Sömürgeciliği Bağlamında Kırım Tatar Sürgünü) – J. Otto POHL • Post-Traumatic Generation: Childhood of Deported Crimean Tatars in Uzbekistan (Posttravmatik Kuşak: Sürgün Edilen Kırım Tatarlarının Özbekistan’daki Çocuklukları) – Martin-Oleksandr KISLY • A Legal Analysis of the Crimean Tatar Deportation of 1944 (1944 Kırım Tatar Sürgünü’nün Hukukî Değerlendirilmesi) – Onur URAZ • Foreigners in front of the Crimean Khan’s Courts in the Seventeenth and…

Editörler: Volodimir MELNİK, Mehmet ALPARGU, Yücel ÖZTÜRK, Ferhat TURANLI, Muhammed Bilal ÇELİK Çamlıca Basım Yayın, İstanbul, 2015 ISBN:978-605-9964-56-2 820 sayfa, 17 x 24 cm. Türkiye ile Ukrayna arasındaki ilişkiler XIX. asra kadar (Zaporog Seç’i ve Osmanlı Devleti döneminde) çok dinamik, canlı karakterde seyrederken, sonrasında ortaya çıkan gelişmeler, Türk, Ukrayn, Leh, Macar, Balkan ve Doğu Avrupa halklarının aleyhine işlemiştir. Yakın zamana kadar Türkiye’deki akademik çevreler dâhil hemen hemen bütün kamuoyu, Ukrayna’yı Rusya tarihi içinde algılamış, son zamanlarda yapılan araştırmalarda ise Ukrayna’nın tarihi, kültürü ve medeniyetiyle kendine has bir karakter arz ettiği ve Rusya’dan farklı olduğu anlaşılmaya başlanmıştır. Türkiye-Ukrayna münasebetlerinin bir devrine ışık tutan bu kitap çalışması 2014’te Sakarya Üniversitesi ile Lviv İvan Franko Millî Üniversitesi işbirliğiyle düzenlenen sempozyumun kitabıdır. Türkiye’den Ukrayna, Kırım ve Batı Deşt-i Kıpçak tarihi sahasında mütehassıs 40’dan fazla tarihçi; Ukrayna’nın Lviv, Kyiv, Odesa, İvano-Frankivsk, Çernıgiv, Mariupol, Lugansk, Dnipropetrovsk bölgelerinden de 24 mütehassıs bilim insanı sempozyuma katılarak iki ülke tarihinin ortak noktaları tespit edil-meye çalışılmıştır. “Bugün Ukrayna Devleti var ise bunu Osmanlı Devleti’ne borçludur.” Yaroslav Daşkeviç

Seyran ÜSEİNOV Akmescit, 2015. 180 sayfa. Kiril harfleriyle Kırım Tatarca. Bu kitapta 170’ten fazla Kırım Tatarca çocuk şiiri ve şarkısı yer alıyor. Şiirler “cıyıntığı” 3 bölümden ibaret: Birinci kısım küçük çocuklar için yazılan şiirlerden oluşan “Hafif yelçik”, ikinci kısım daha büyük çocuklara hitap eden “Büllür tamçılar” ve üçüncü kısım da büyük çocuklar için yazılan “Baar Nefesi” adlı bölüm. Kitabın amacı genç Kırım Tatar neslinin ebeveynlerinin sürgün yılları boyunca koruyup sakladıkları ana dilleri, kültür, adet, gelenek ve göreneklerini öğrenmesini sağlamak.

The Crimean Tatars From Soviet Genocide to Putin’s Conquest Brian Glyn WILLIAMS Oxford University Press, New York, 2015. ISBN: 978-019-049470-4 240 sayfa; 15,6 x 23,5 cm. İngilizce Massachusetts-Dartmouth Üniversitesi’nde İslâm Tarihi profesörü olarak çalışan Brian Glyn Williams’ın “Sovyet Soykırımından Putin’in Fethine Kırım Tatarları” adlı kitap Türk, Rus ve Kırım Tatar kaynaklarını kullanarak ve gizliliği kalkan KGB belgelerine de dayanarak Tatarların gizil trajedisine ışık tutuyor ve Rusya’nın soykı-rım teşebbüsünü açığa çıkarıyor. Kırım’ın işgalinde Putin’e kafa tutan tek “muhalif millet” Kırım Tatarlarının tarihini geçmişten günümüze dek İngilizce bilen okurlara hikâye ediyor. Kırım Hanlığı’nın 1783’te Çarlık Rusyası tarafından yıkılışı, göçler, Kırım Tatar aydınlanma hareketi, sürgün ve Kırım’a geri dönüş kitabın ana konuları.

Kumanlar ve Tatarlar Osmanlı Öncesi Balkanlarda Doğulu Askerler (1185-1365) István VÁSÁRY Çeviren: Ali Cevat Akkoyunlu. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2015. ISBN: 978-975-0813-10-8 2. baskı. 232 Sayfa. 16,5×24 cm. Budapeşte’deki Loránd Eötvös Üniversitesi’nde Türk ve Orta Asya Araştırmaları profesörü olarak çalışan István Vásáry’nin Türkçedeki ilk baskısı 2008’de yapılan kitabının ikinci baskısı yine Yapı Kredi Yayınları’ndan çıktı. Kumanlar ve Tatarlar Osmanlıların 1361’de Edirne’yi alıp Bulgaristan ve Yunanistan’dan başlayarak Balkanlarda egemenlik kurmaya girişimlerinden önceki iki yüzyıl boyunca bölgenin siyasal yapısına yön vermişlerdi. Prof. Dr. István Vásáry’nin kitabı, bu iki topluluğun tarihini son derece anlaşılır biçimde gözler önüne seriyor.

“İlhak: Kırım Adası. Hibrid Savaşın Kroniği” Анексія. Острів Крим. Хроніки гібридної війни Derleyen: Taras BEREZOVETS Brayt Buks, Kyiv, 2015. Ukraince. ISBN: 978-966-2665-69-7. 392 sf. 15х22,7cm. Kyiv’de 3 Eylül tarihinde “İlhak: Kırım Adası. Hibrid Savaşın Kroniği” adlı kitabı tanıtılan Ukraince kitapta, Kırım’da Rus işgalini ve şiddeti yaşayan tanıkların ifadeleri toplandı. Yazar, söz konusu kitapta farklı insanların 18 Şubat 2014 – 18 Mart 2014 tarihleri arasındaki dönem ile ilgili gözlemlerine yer verdi. Kitapta, Kırım faciasının 704 iştirakçisi okurlara işgal ile ilgili gerçekleri anlatıyor. Ayrıca 392 sayfalık kitapta Ukraynalı ve Rus politikacılar, uluslararası uzmanları ile yapılan görüşemelere dair 40 demeç yer aldı.

Nutuq Medeniyeti Культура крымскотатарской речи. Учебное пособие. Нутукъ медениети. Къулланма. Seyran ÜSEİNOV Akmescit, 2015. 232 sf. 14,5×21 cm. Ünlü Kırım Tatar bilim adamı, eğitimci birçok ders kitabı ve sözlüğün yazarı Seyran Üseinov’un “Nutuq Medeniyeti” adlı yeni kitabı basıldı. QHA’ya konuşan kitabın yazarı Seyran Üseinov, söz konusu kitabın, üniversite ve lise öğrencileri, öğretmenler, Kırım Tatar dilini öğrenmek isteyen herkese yardımcı olabileceğini belirtti. Üç bölümden oluşan kitabın ilk bölümünde, en çok ihlal edilen Kırım Tatarca dilbilgisi kuralları anlatılıyor. Kitabın ikinci bölümünde hata yapılan ifadeler, cümleler derlenmiş; bunların yanlış ve doğru kullanımına örnekler verilmiştir. Üçüncü bölüm, kendi başına çalışma dersleri için dil bilgilerini içeriyor.

Derleyen: Hasan KIRIMER. Aktüel Ofset Tanıtım Hizmetleri, Eskişehir, 2015. 67 sayfa. ISBN: 978-605-85143-1-7 Kırım Tatar Millî Hareketinin sıradışı kadın kahramanlarından Ayşe Seitmuratova’nın hayat hikâyesini konu alan kitapta Hasan Kırımer’in Ayşe Apte ile röportajı, Zafer Karatay, Celal İçten, Ranetta Gafarova, ve Ümit Şilit’in hatıra ve görüşleri, gazeteci Zera Bekirova’nın Seitmuratova hakkındaki derlemeleri, Gülnara Bekirova’nın röportaj ve derlemeleri değişik dönemlere ait bolca fotoğrafla birlikte yer alıyor.

Hasan KIRIMER. Eskişehir, 2015. ISBN: 978-605-85143-0-0 [24] +160 sayfa; 21×29,5 cm Eser araştırmacı yazar Hasan Kırımer’in Kırım Tatarlarının zengin mutfak kültürünü tanıtmak ve belgeleyerek gelecek kuşaklara ak-tarmak amacıyla gerçekleştirdiği çalışmasının neticesidir. Bilhassa Eskişehir’de yaşayan Kırım Tatar ev hanımlarının verdiği tariflere Kı-rım’dan ev hanımlarının tarifleri de eklenmiş, renkli fotoğraflarla kitap zenginleştirilmiş. Yemekler sırasıyla şu şekilde tasnif edilmiş: Soslar, Turşular, Salatalar, Çorbalar, Etsiz Yemekler, Mantarlı Yemekler, Etli Yemekler, Köfteler, Kümes Hayvanları, Av Etleri, Balıklar, Pilavlar, Hamurlu Yemekler, Hoşaflar; Tatlı, Kurabiye ve Pastalar, Marmelat ve Reçeller. Onlarca yemek tarifinin bulunduğu kitabın sonunda İsmail Otar’ın meşhur Çibörek şiiri de yer alıyor.