Mehmet NİYAZİ. Beşir Kitabevi, 2012. ISBN: 9786055910709 Avrupa’daki Türklerin bir kısmı bugün Romanya’nın çeşitli köy, kasaba ve şehirlerinde sessiz ve sakin yaşamaktadır. Türklerin bu ülkedeki varlığı XIII. yüzyıldan beri bilinmektedir. Ancak buradaki Türkler, önce 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, sonra Balkan ve I. Dünya Savaşı, daha sonra da bölgede acılar yaratan II. Dünya Savaşı sebebiyle büyük sıkıntılar çekmiş, yerlerinden, yurtlarından olmuştur. Dolayısıyla Osmanlı-Rus Savaşı sonrası kaybettiğimiz topraklarda Romenlerin hâkimiyeti altında yaşamaya başlayan Türklerin edebiyat, sanat ve kültür faaliyetleri de sekteye uğramış, bilgilenme ve bilgilendirme akışı çok yavaşlamıştır. Bunun üzerine XIX. yüzyıl sonu ve XX. yüzyılın ilk çeyreği içinde Türk kültürünü canlı tutma gayretinde olan bazı vatanperver aydınlar harekete geçerek kısıtlı imkânlarla yayımladıkları gazete, dergi ve kitaplarla halkı bilgilendirmeye çalışmışlardır. Bu öncü aydınlardan birisi de yirminci yüzyılın başında yüksek öğrenimini İstanbul’da tamamlayan Dobrucalı şair Mehmet Niyazi’dir. O, idealist öğretmen kimliğinin yanı sıra şair ve yazar olarak hayatı boyunca Romanya Dobrucasındaki Türkleri aydınlatmak, ata yurdu Kırım’ı bağımsızlığa kavuşturmak için yoğun bir çaba harcamıştır. Mehmet Niyazi’nin hayatı ve eserleriyle ilgili araştırma ve çalışmaya 2001-2002 eğitim-öğretim yılında Romanya’nın Köstence şehrindeki Ovidus Üniversitesi’nde ders vermek üzere görevlendirilmiş olduğum sırada başladım. Önce onun Mektep ve Aile mecmuasını öğretim üyesi Ali Aksu ile birlikte lâtin harflerine aktararak Köstence’de yayımladık….
Mehmet NİYAZİ. Köstence: Editura Europolis, Köstence, 2003. Yayına Hazırlayan : Saim Osman KARAHAN ISBN 973-676-007-3 88 sf. Anahtar kelimeler : Dobruca Romanya Müslüman Tatar Türkleri Demokrat Birliği’nin maddi desteğiyle milli şairimiz Mehmet Niyazi’nin, (1878-1931), büyük eseri Sagış’ın, Saim Osman Karahan tarafından hazırlanan yeni bir baskısı çıktı. Kitabın bölümleri şunlardır : – Kitabın, 1931’de Müstecib Ülküsal tarafından, eski harflerle hazırlanan baskısının tam metni. – Mehmet Niyazi’nin Kırım Tatar lehçesiyle kaleme aldığı bir hikâyesiyle iki şiiri daha. – Dobruca Kırımtatar Edebiyatı Tarihi için Mehmet Niyazi ile ilgili materyaller. – Kırımtatar Edebiyatında Mehmet Niyazi. – Sözlük.