Kemal H. Karpat Timaş, İstanbul, 2018. ISBN: 978-605-08-2850-4 336 sf.  , 13,5x21cm. “Babadağı hakkında üç bölümden oluşacak —Osmanlı’dan evvel, Osmanlı zamanı ve Osmanlı’dan sonra— bir kitap yazmayı yıllar önce planlamıştım. Amacım, Osmanlı devlet ve tarihine hemen hemen tüm tarihçilerin yaptığı gibi merkezden; İstanbul’dan değil; küçük bir kasaba açısından bakarak bu kasabanın neden ve nasıl büyüdüğünü, nasıl çöktüğünü anlatmaktı. Bunun için de İslam ve Osmanlı tarihinde istisnaî derecede ilginç bir yeri olan Babadağı’nı seçmiştim. Orada doğup büyümem ve Babadağı’nın ruhunu bir dereceye kadar içime sindirmiş olmam; gölünü, ormanlarını, insanlarını yakından tanımam, kasabanın tarihini yazmamı kaçınılmaz bir vazife haline getirmişti. Osmanlı’dan kalma Bursa, Saraybosna, Prizren gibi şehirlere hâkim, tarifi imkânsız, adeta “ilahi” havayı, nispeten sönük olmakla beraber Babadağı’nda teneffüs etmek halen mümkündür. Sonunda elimde bulunan bilgileri bir araya getirerek yayınlamaya karar verdim. Böylece Babadağı’na duyduğum minnet borcumu kısmen de olsa ödemiş olacağım.”

İbrahim ŞAHİN, Salim ÇONOĞLU Ötüken Neşriyat İstanbul, 2017. ISBN: 9786051555850 360 sayfa, 13,5 x 21 cm. Vatanını kaybetmiş ve bir daha dönüp onu görememenin acısını derinden yaşamış biri olan Cengiz Dağcı, Türkçeyi kendine vatan bilmiş ve vatanı Kırım’ı yazdığı her cümleyle adeta coğrafyadan çıkartıp Türklük muhayyilesinin en pak yerine işlemiştir. Hakkında akademik yayınlar hazırlamış isimlerin makalelerinden oluşan Vatanı Dilinde Cengiz Dağcı Kitabı, dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümdeki yazılar, Dağcı’nın romanlarına dair değerlendirmelerden, ikinci bölümdekiler ise daha çok Dağcı’nın dili ve zihni arasındaki ilişki üzerinde duran yazılardan oluşmaktadır. Kitabın üçüncü bölümü ise, Dağcı’nın çok az bilinen şairliği ve şiirleri hakkındaki iki yazıdan oluşmaktadır. Dağcı, Türkiye’de daha çok romancılığı ve romanları ile tanınmaktadır. Ancak onun hem Kırım senelerinde hem de sonraki yıllarda dergilerde kalmış şiirleri de vardır. Bu şiirler, bugün Kırım Türkçesi ile Kırım’da yayınlanmış bulunmaktadır. O sebeple çalışmanın bu bölümü, Dağcı’nın şiirlerine ve şairliğine dair orijinal bilgiler içermektedir. Son bölümde de onun eserlerinde önemli bir yer tutan Kırım halk kültürünün değerine işaret eden yazılar mevcuttur. (Tanıtım Bülteninden)

. Dilek EVİRGEN – Cengiz EVİRGEN Öncü Basım Yayın ISBN: 978-605-030-370-4 Ankara, 2017. 458 sayfa, 16×23,5 cm. Uzun yıllar emek verilerek meydana getirilen Polatlı Kırım Tatar Türkçesi Sözlüğü adlı çalışma Ankara’da basıldı. Prof.Dr. Sema Barutçu Özönder’in Kırım Türklüğüne ve Diline Bir Bakış başlıklı makalesinin ardından Muzaffer Akçora’nın eser hakkında takdimi ve Önsöz yer alıyor. Polatlı Tatar Lehçesinin Ses Özellikleri başlıklı bölümde kitapta kullanılan alfabe ve Polatlı ağzına mahsus ses kullanımları anlatılıyor. Kullanılan alfabede ara sesleri ifade etmek üzere resmî Kırım Tatar alfabesine ilave olarak ã, ï, õ, ú harflerine de yer verilmiş.

Beta Yayınevi, Ankara, 2018. 1276 sayfa, 16,50 x 24 cm. ISBN: 9786052420829 Karadeniz jeostratejik ve jeopolitik önemli olan bir denizdir. Balkanlar, Kafkaslar, Ortadoğu, Hazar ve Akdeniz’e açılım olanaklarını sağlayan bir coğrafî konumdadır. Küresel ticaret, hammadde taşımacılığı, enerji hatları ile Kırım yarımadası, İstanbul ve Çanakkale Boğazları küresel ve bölgesel güvenlik stratejileri açısından Karadeniz’i dikkatlerin odağına yerleştirmektedir. Son yıllarda Rusya Federasyonu’nun bölge güvenliğini sarsan saldırgan politikaları da Karadeniz’e kıyıdaş ülkeleri dünya gündeminde tutmaktadır. Bu hacimli kitap Karadeniz jeopolitiğine bilim alanında derinlik ve zenginlik kazandırmak maksadıyla yayınlanmış. Sahasında yetkin isimlerin kaleme aldığı toplam 89 makale bu kitapta yer almış. Makaleler şu başlıklı bölümlerde tasnif edilmiş: *Karadeniz’in Kısa Tarihi *Karadeniz’in Jeopolitik ve Jeostratejik Önemi *Karadeniz’e Kıyıdaş Ülkeler ve Yeni Jeopolitik Dengeler *Karadeniz’e Kıyıdaş Ülkelerin Ulusal Güvenlik Stratejileri *Karadeniz’in Güvenliğine Yönelik Yeni Gelişmeler *Karadeniz ve Enerji *Karadeniz’e Kıyıdaş Olmayan Devletlerin Karadeniz Politikaları ve Stratejileri *Uluslararası Kuruluşların Karadeniz Politikaları ve Stratejileri *Karadeniz’in Hukuki Rejimi *Karadeniz Bölgesindeki Ekonomi – Politik Gelişmeler *Türkiye’nin Karadeniz Politikası .

Halil İNALCIK. İş Bankası Kültür Yayınları. 2017. ISBN: 9786052952511 680 sayfa, 15.5 x 23 cm Kırım Hanlığı kurulurken, Osmanlı Devleti de Fatih Sultan Mehmed’in yönetimi altında bir Ortaçağ beyliğinden Yeniçağ imparatorluğuna evriliyordu. Kırım’ın kısa sürede Osmanlı İmparatorluğu’na tâbiliği kabul edişi, Altınordu’dan devraldığı Ortaçağdan kalma kabile aristokrasisine dayalı yönetim yapısını değiştirmese de, kendine özgü bir denge yarattı. Kabilelerin talepleriyle İstanbul’daki merkezi devletin taleplerini ve Rusya başta olmak üzere rakip devletlerin tehditlerini dengeleme becerisi, hanların başarısında ve hanlığın bekâsında esas belirleyiciydi. Yeniçağ’ın başlarında kurulan ve sonlarında tarihe karışan bu hanlığın tarihi, Orta ve Doğu Avrupa’daki iktidar mücadeleleriyle iç içe örülüdür. Kırım’ın rakip hanlıklarla mücadelesi, bu hanlıkların yüz yıl içinde tarihe karışmasıyla yerini Rusya, Lehistan ve Habsburglarla süren çok daha zorlu ve uzun bir mücadeleye bırakmıştır. Halil İnalcık akademik hayatı boyunca Kırım üzerine yaptığı araştırmaları gözden geçirerek derlediği bu kitapta, hanlığın ileride yazılacak bir genel tarihinin omurgasını kuruyor. Orta Avrupa’daki Habsburg-Osmanlı, Doğu Avrupa’daki Leh-Osmanlı-Rus ve Kuzey’deki Rus-Osmanlı rekabetinin görünenden çok daha karmaşık, değişken ve çok aktörlü olduğunu gözler önüne sererken, İstanbul Bahçesaray ittifakının bu bölgelerdeki kilit niteliğini tarihî olaylar üzerinden anlatıyor. Kırım tarihine dair kısıtlı kaynakları ve araştırmaları eleştirel yaklaşımla okuyarak tarih yazmanın yollarını gösteriyor.

Bünyamin LEVİ. Cinius Yayınları, İstanbul, 2016. ISBN: 9786053236610 230 sayfa, 15x22cm. Doğma büyüme İstanbullu olan Dr. Bünyamin Levi’nin İstanbul’daki geçmişi yüzyıllara dayanan Karayları anlattığı kitabı Cinius Yayınlarından çıktı. Renkli fotoğraflar ve vesikalarla zenginleştirimiş eser 3 ana bölümden oluşuyor: Bizanstan Günümüze İstanbul Karaileri adını taşıyan ilk bölümde genel İbrani tarihi ve Museviliğin içinde farklılık arzeden Karay inancı, adetler, İstanbul’daki Karay ibadethane ve mezarlıkları hakkında bilgilere yer verilmiş. Ayrıca İstanbul Karailerinde Kültürel ve Sosyo-Ekonomik durum başlığı altında Karay cemaatine mensup farklı mesleklere sahip kişilerden örnekler anlatılmış. Burada bahsedilen kişilerin çoğunun kökeninin Kırım Karaylarına ait olduğu dikkat çekmekte. İkinci bölümde yazarın bazı hatıraları kaleme alınmış. Son bölümde ise Karay mutfağından yemek tariflerine yer verilmiş. Bünyamin Levi annesi ve babası İstanbul Karaisi olan bir ailenin çocuğudur. Babaannesi Kefe (Kırım), anneannesi Odesalı Karay olup İstanbul’a gelip yerleşmişlerdir. Mayıs 1925 yılında İstanbul Hasköy’de doğdu. Çocukluk yıllarının bir bölümünü Hasköy’de geçirdi. İlk, orta ve lise tahsilini Beyoğlu’ndaki devlet okullarında tamamladı. Üniversite öğrenimini İstanbul Tıp Fakültesi’nde 1953 yılında tamamladı.

Derya KARAGENCE   İlkim Ozan Yayınları, Antalya, 2016. ISBN: 978-6059694001 448 Sayfa, 13,5 x 19,5 cm Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Manavgat Şubesi Başkan Yardımcısı Dr. Derya Karagence “Spiros’u Öldürmek” adlı romanı okuyucular ile buluştu. Roman ile ilgili, tanıtım bülteninde şu ifadeler yer alıyor. “Bu bir kahramanlık hikâyesi değil, Bu bir aşk romanı değil, Bu, aşk için kahraman olmak zorunda olanların içindeki gerçek insanın keşfi… Bu romanda Foça’dan Kırım’a, Yunanistan’a uzanan ve en sonunda Ankara’da sonlanan nefes kesici bir kovalamacaya tanık olacaksınız. Sadece insanların değil, ülkeler arası çekişmelerin de, kaderleri insafsızca etkileyişini görecek, katillerin içinden bile bir insan çıkabildiğine hak vereceksiniz. “Terörün bütün mermilerini yese, yine de bu kadar acıtmazdı göğsünü. Yüzlerce kez çekilen “son” fotoğraflar ve saklı gözyaşları ile geçen 2 ayın sonunda karısını toprağa verirken artık bambaşka bir insandı. Bağırıp çağıran, çalışanların, hatta üstündeki devlet amirlerinin bile çekindiği biri olup çıkmıştı. Artık her deprem görmüş yürek gibi, sözünün menzili yoktu.” Halen Manavgat’ta yaşamakta olan Derya Karagence 1968 İzmir doğumlu. Çocukluğu ve gençliği İzmir’de geçti. Liseden sonra GATA Tıp Fakültesi’ne girdi. Yüzbaşı rütbesiyle Silahlı Kuvvetler’den ayrılana kadar mesleğini TSK’da icra etti. Çeşitli hastahanelerde KBB uzmanı olarak çalışan Karagence evli ve iki kız çocuk babası.

Giray Saynur DERMAN, Mesut Hakkı CAŞIN SRT Yayınları, Ankara, 2016. ISBN: 978-605-65506-2-1 534 sayfa, 16 x 24 cm Doç Dr. Saynur Derman ve Doç Dr. Mesut Hakkı Caşın’ın kaleme aldığı, dış politikada Rusya’nın geldiği noktayı farklı açılardan ele alarak analiz eden “Rus Dış Politikasındaki Değişim ve Kremlin Penceresinden Yeni Ufuklar” adlı kitap okuyucuya Rusya’nın günümüzde izlediği dış politikasını derinlemesine anlama imkânı sunuyor. 12 bölüm halinde hazırlanan kitap şu bölümlerden oluşuyor: Rus Dış Politikasının Siyasal Yasal Karar Alma Mekanizmaları ve Teorik Yapısının Analizi; Rus Siyasal Eliti, Ulus-Devlet, Ulusal Çıkar ve Dış Politika Kavramlarının Ulusal Kimlikle İlişkisi, Rus Dış Politikasına Etki Eden Düşünsel Akımlar ve Kimliğe İlişkin Sorunlar, Rus Anayasası, Rusya’nın Güvenlik Algısı ve Yeni Askeri Modernizasyon Politikasının Geleceğe Yönelik Açılımları, Rusya Federasyonu’nun Dış Politikası, Rusya – NATO İlişkileri, Rusya-Ukrayna Çin Enerji İlişkisi, Türkiye-Rusya İlişkilerindeki Güncel Gelişimler.

Kemal ÇAPRAZ. Hazırlayan: Bayram AKCAN KOCAV Yayınları, Ankara, 2016. ISBN: 978-605-8359819 254 sayfa, 15x23cm. 16 Eylül 2008 tarihinde geçirdiği trafik kazası sonucu henüz 44 yaşındayken hayatını kaybeden, Kırım Tatar halkı başta olmak üzere Türk devletleri ve halkları üzerine çalışmalar yapan Türk Dünyasının usta kalemi gazeteci yazar Kemal Çapraz’ın meslektaşları yeni bir kitabını hazırlayarak kitapseverlerle buluşturdu. Hayattayken “Sürgünde Yeşeren Vatan KIRIM” isimli kitabını çıkartan Kemal Çapraz’ın vefatının ardından gazeteci dostu Bayram Akcan şimdi de Çapraz’ın arşivindeki çalışmaları gün ışığına çıkartarak ilk kez yayınlanan bilgi ve belgelerle “Kuzeydeki Yavru Vatan Kırım” isimli eserin KOCAV Yayınları’ndan çıkarılmasını sağladı. 254 sayfa olan kitabın ön kapağında Kırım Tatar halkının millî lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, Kırım Tatar millî hareketinin canlı meşalesi Musa Mamut, büyük Kırım Tatar fikir adamı, eğitimci, yayıncı, yazar İsmail Bey Gaspıralı ve Kırım Halk Cumhuriyeti’nin ilk hükümet başkanı, ilk Kırım Tatar Millî Kurultayı’nın organizatörlerinden, Kırım, Litvanya, Polonya ve Be-larus Müftüsü Noman Çelebicihan ve Kemal Çapraz’ın resimleri bulunuyor Kitabın arka kapağında Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’nun Kemal Çapraz hakkındaki şu sözlerine yer verilmiş: “Türk Dünyası’nın değerli insanı, aziz dostumuz, Kardeşim Kemal Çapraz’ın aramızdan ayrılmasına halen alışmış değilim. Alışmak da zor. Ama Allah’ın emri; insanlar doğacak ve ölecek. Her canlı bunu yaşayacak. Ancak insanlar, yaşarken yaptıkları ile…

Nesrin Sarıahmetoğlu; İlyas Kemaloğlu. Türk Dünyası Belediyeleri Birliği, İstanbul, 2016. ISBN: 978-6056-586323 383 sayfa, 31×23 cm. İnsanlık tarihine benzersiz yıkıcılığı, yaşattığı pek çok emsalsiz vahşet ile kaydolan ikinci dünya savaşı hakkında şimdiye kadar pek çok eser verildi. Sayısız araştırma kitabı, hatırat, propaganda ve ders kitapları yayımlandı. Ancak insanlığın sağduyusunu yitirdiği bu korkunç savaşın yıkımından en çok pay alan Türk Dünyasının bu karanlık dönemde yaşadıklarını konu alan müstakil bir eser ortaya konmamıştı. Dr. Fahri Solak’ın proje yöneticiliğinde Prof. Dr. Nesrin Sarıahmetoğlu ve Doç. Dr. İlyas Kemaloğlu tarafından yayına hazırlanan kitap 20 makaleden oluşmaktadır. Altı yıl süren II. Dünya Savaşı’nın bütün Türk dünyasındaki yansımaları, her biri kendi alanında uzman araştırmacılardan oluşan yazarların birikimiyle hazırlandı. İçindekiler: Önsöz II. Dünya Savaşı ve İdil-Ural bölgesinde Türk halkları / İskender Gilyazov II. Dünya Savaşı’nda Kırım Türklerinin siyasî faaliyetleri / Giray Saynur Derman II. Dünya Savaşı ve Sibirya Türkleri / Liaisan Şahin II. Dünya Savaşı’nda Kafkasya / Ufuk Tavkul II. Dünya Savaşı ve Ahıska Türkleri / Yunus Zeyrek II. Dünya Savaşı’nda Azerbaycan ve Azerbaycan Türkleri / Nesrin Sarıahmetoğlu II. Dünya Savaşı’nda Kazaklar ve Kazakistan / Araylım Musagalieva II. Dünya Savaşı’nda Kırgızistan / Zuhra Altımışova II. Dünya Savaşı ve Özbekistan / M. S. Erol; A. Amirbek; D. Gürseler…