Hakan S. KIRIMLI. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2012 ISBN : 9789753332835 Kırım Hanlığı’nın halkı olan Kırım Tatarları ve Nogaylar, Osmanlı Devleti’ne ve Türkiye Cumhuriyeti’ne göç eden en kalabalık topluluklardandır. Yüz binlerce Kırım Tatarı’nın ve Nogay’ın göçü, Osmanlı Devleti ve onun halefi Türkiye Cumhuriyeti’nin demografik yapısında hayatî değişikliklere yol açtı. Konunun önemine rağmen, Türkiye’ye Kırım Tatar ve Nogay göçlerinin hikâyesi, göçmenlerin ve onların ahfadının yerleştikleri yerlerdeki serencamı hususunda günümüze kadar pek az şey yazıldı. Özellikle, Kırım Tatarlarının ve Nogayların Türkiye’deki dağılımları, yaşayışları, koruyabildikleri ölçüde otantik dil ve kültürleri, birbirleriyle ve diğer toplumlarla ilişkileri gibi konular akademik seviyede yeterince işlenmedi. Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’nde, Kırım Tatar ve Nogay muhacirler büyük ölçüde köylere iskân edildiler. Öte yandan, şehir ve kasabalara da muhacirler yerleştirildiği gibi, köylere iskân edilenlerin veya onların soyundan gelenlerin pek çoğu da zaman içinde şehirlere taşındı. Hakan Kırımlı’nın tüm Türkiye coğrafyasını kapsayan elinizdeki çalışması, Kırım Tatarlarının ve Nogayların yaşamış oldukları köyleri, bu toplulukların geçmişteki ve bugünkü dağılımını ortaya koyuyor. Kırım Tatarlarının ve Nogayların günümüz Türkiye’sinde yaşadığı köylerin hangileri olduğunu belirleyen Kırımlı, neredeyse bütün Türkiye coğrafyasına yayılmış olan bu köylerin genel yapısını ve özelliklerini inceliyor. Çalışmanın ilk kısmında, hangi toplulukların Kırım Tatarı veya Nogay olarak adlandırılması gerektiği sorunu ile…
Ayşe Nil ALTAY İstanbul: Bence Yayınları, 2010 ISBN: 9786058827905 416 sayfa. 13.5 x 21 cm 2 Aralık 1930, Salı Nişantaşı, Amiral Bristol Amerikan Hastanesi koridorlarında sabırsız bir bekleyiş vardı. Saliha-İbrahim (Mehmedeminof) Tatman Çifti, çok zorlu geçen 9 ayın sonunda uzun zamandır hasretle bekledikleri çocuklarını kucaklarına alacaklardı. Adını Necla koydular. Saliha hanım bir romanda okuduğu kahramandan etkilenmiş bu ismi vermek istemişti. Çocuk, evlat, kuşak, güzel gözlü kadın anlamına gelen bu isim belki de ailenin yeni kuşağını temsilen verilmişti. 1917 Bolşevik İhtilali sonrasında egemenlik ve özgürlük savaşı veren Türkiye’ye kaçan Kırımlıların, yaşanan varolma çabalarının ve onların çocuklarından birinin, Necla’nın mücadele dolu zorlu hayatının anlamıdır. Ey sevgili Kırım’lılar, Aluştalı’lar, Dereköylüler, hepinize selam olsun. Rahat yatın, artık korku yok, sadece gurur var
İlhan ERSOY İzmir: Ege Üniversitesi, 2010