Diaspora ve kimlik: Eskişehir ve İstanbul’da yaşayan Kırım Tatarları’nda çoklu kültürel kimliğin ifade alanı olarak “tepreş”

Diaspora ve kimlik: Eskişehir ve İstanbul’da yaşayan kırım tatarları’nda çoklu kültürel kimliğin ifade alanı olarak ?tepreş? / Diaspora and identity: ?tepresh? a field of expression for the multi cultural identity of the crimean tatars living in Eskişehir and İstanbul.

Yazar: İlhan ERSOY
Danışman: YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM YAVUZ YÜKSELSİN

Yer Bilgisi: Dokuz Eylül Üniversitesi / Güzel Sanatlar Enstitüsü / Müzik Bilimleri Anabilim Dalı

Konu:Müzik = Music
Dizin:Diaspora = Diaspora ; Kırım Tatarları = Crimean Tatars ; İmge = Image

Doktora
Türkçe, 2008, 140 s.

Bu çalışma Kırım Tatarlarının Eskişehir / Karakaya ve İstanbul / Çatalca’da düzenledikleri `tepreş’ ritüellerine odaklanır. Hem Eskişehir hem de İstanbul’da düzenlenen tepreş ritüelleri 2002 yılı ile 2008 yılları arasında katılımcı gözlem yoluyla izlenmiş ve yapılan bu alan çalışmalarında tepreşlerin içerisindeki kimi edimlerle Eskişehir ve İstanbul Tatarlarının birbirlerinden farklılaştıkları gözlemlenmiştir. Bu çalışma Kırım Tatar kültürel kimliklerinin farklılaşmasının arkasında, yaşanılan diaspora deneyiminin ve bu deneyime bağlı olarak geliştirilen `tahayyüllerin’ olduğunu varsayar.

Diaspora, ilgili topluluk açısından kimi zaman tahayyül mekanizmalarının harekete geçirildiği bir oluşum halini alır. Tahayyüller özellikle uzak kalınan anavatan ekseninde odaklanır ve bu tahayyüllerle birlikte içine yerleşilen toplumla olan temas ve temasın niteliği, diasporik topluluğun kültürel kimliğinin oluşmasında önemli mekanizmalar oluşturur. Dolayısıyla yeniden şekillenen bu kültürel kimlik, diasporik sürecin doğal bir sonucu olarak ortaya çıkar.

Diasporik kimlik, mekansal bağlamda `burası’ ile `orası’ olmak üzere bir zıtlık arasında örülür. Dolayısıyla `anavatan’ ile `yerleşilen yer’ diasporik kimliğin en önemli dinamikleridir. Bu bağlamda diasporik kimlikler bünyesinde çoklu kimlik yapısı barındırır. Kırım Tatarları da kültürel kimliklerini anavatan Kırım ile Türkiye arasında, birini diğerine tercih etmeden örerler. Türkiye’deki kullanımda olduğu gibi kendilerini `Kırım Türkleri’ olarak ifade etmeleri de bunun en önemli göstergesidir.

Bu çalışma, Kırım Tatarlarının kültürel kimliklerini tepreş içerisinde yer alan müziklerine nasıl yansıttıklarını, tınıların ötesine geçerek, o tınıları üreten kavramlar ve davranışlar ekseninde araştırır. Ve çalışma bu çerçevede diasporik kimliğin günümüzdeki anlamına katkı sağlamayı hedefler